Yüksek Seçim Kurulu’nun 2019 yılındaki genel seçimde Yalova’nın milletvekili sayısının üçe çıkartıldığını açıklamasının ardından kentteki siyaset çevrelerinin bir numaralı gündem maddesi “Üçüncü milletvekilini kim çıkartacak” oldu.
Bugüne kadar nüfusuna göre iki milletvekili çıkartan Yalova’da bugünlerde siyaset kulislerinde yeni bir konu hakim. Yüksek Seçim Kurulu’nun geçtiğimiz günlerde yayınlanan kararıyla Yalova’nın milletvekili sayısı üçe çıkınca hesaplar yeniden yapılmaya başlandı. Ak Parti İl Başkanı Yusuf Ziya Öztabak’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı “İlk seçimde 3-0 yapacağız” sözüne CHP ve MHP’den tepki gecikmezken üç milletvekilinin nasıl hesaplanacağı konusunda soru işaretleri oluştu.
Nasıl hesaplanıyor?
Türkiye’de milletvekili ve belediye meclis üyesi seçimlerinde “D’hondt Sistemi” adı verilen bir sistemle sayı hesaplanıyor. Belçikalı hukukçu Victor D’Hondt tarafından geliştirilen sisteme göre bir partinin bir seçim çevresinde aldığı oylar sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e … bölünür. Bu işlem çıkartılacak milletvekili sayısı kadar devam eder. Yani 3 milletvekili çıkartacak bir bölgede her partinin aldığı oylar sırasıyla 1’e, 2’ye ve 3’e bölünür. Çıkan paylar arasında büyükten küçüğe doğru bir sıralama yapılarak sırasıyla milletvekilleri paylaştırılır.
7 Haziran’da 3 milletvekili olsaydı?
Hem daha net anlaşılması, hem de olası bir seçimde Yalova’da milletvekili oranının nasıl olacağı konusunda bir fikir vermesi açısından 7 Haziran 2015 seçimlerinde partilerin aldığı oy oranlarından 3 milletvekilini hesaplayalım.
7 Haziran seçimlerinde partilerin aldıkları oylar şöyleydi:
AKP: 54.376 (%39.7)
CHP: 40.024 (‘%29.1)
MHP: 26.826 (19.6,)
Buna göre her partinin aldığı oylar önce 1’e, sonra 2’ye, ardından da 3’e bölünecekti ve şöyle bir sıralama çıkacaktı.
Ak Parti: /1 54376 /2 27188 /3 18125
CHP: /1 40024 /2 20012 /3 13341
MHP: /1 26826 /2 13413 /3 8942
Tüm bu rakamlar arasında sırasıyla en büyükleri 54376 (AKP), 40024 (CHP), 27188 (AKP) olacağı için 3 milletvekili Ak Parti’den 2, CHP’den 1 milletvekili olarak hesaplanacaktı. Yani bir diğer bakış açısıyla MHP’nin o dönemki adayı Ünlem Üstel 26826 oyla seçilmeyi kılpayı kaçıracaktı. Üstel’in en az 27188 oy alması gerekirdi.
3-0 imkansıza yakın
2019 yılında yapılacak milletvekili genel seçimlerinde tablonun buna benzer şekilde cereyan etmesi halinde -nüfus sayısının artacağı da hesaplanarak- bir partinin milletvekili çıkartabilmesi için en az 30 bin civarında oy alması gerekiyor.
Ak Parti İl Başkanı Yusuf Ziya Öztabak’ın demecini dikkate alarak bir başka hesap yapmak gerekirse de Ak Parti’nin en yakın rakibinin oylarını üçe katlaması gerekiyor.