Kocadere Köyü’nde, 29 Nisan 1921 tarihinde Yunan askerleri ile Ermeni ve Rum Çeteleri tarafından katledilen 830 şehit törenle anıldı. Tören, koronavirüs önlemleri kapsamında geçmiş yıllara göre oldukça sade bir şekilde yapıldı.
Çınarcık’a bağlı Kocadere Köyü’ndeki anıtta düzenlenen törene Çınarcık Kaymakamı Soner Kırlı, Çınarcık Belediye Başkanı Numan Soyer, Esenköy Belediye Başkanı Mehmet Temel, Teşvikiye Belediye Başkanı Mustafa Nurten, Koru Belediye Başkanı Kamil Yaman, İl Genel Meclis Başkan Vekili Murat Kaya, İl Genel Meclis Üyesi Mustafa Selvi , İl Genel Meclis Üyesi Tahsin Yener , Çınarcık İlçe Emniyet Müdürü Eyyüp Mol , Çınarcık İlçe Jandarma Komutanı Mustafa Koçak, Ak Parti Çınarcık İlçe Başkanı Hüseyin Günay , CHP Çınarcık İlçe Başkanı Ali Zara , Kocadere Köyü Muhtarı Volkan Varol ve mahalle muhtarları katıldı.
Küresel yeni tip korona pandemisinden dolayı törende sadece şehitler anısına Kuran-ı Kerim okundu. Geçmiş yıllardaki pilav ikramı ve yürüyüş korteji ise güvenlik tedbirleri nedeniyle yapılmadı.
Tarihçi Muhsin Sevencan, belgelere dayanarak tarihe Kocadere Katliamı olarak geçen olayları şöyle anlattı:
“24 Nisan 1921 Pazar günü, Engere Rum Köyü Muhtarı Ligori, Kocadere-i Bâlâ (günümüzde Şenköy)’ya gelerek, emniyetleri için Kocadereliler’in kendi köylerine gelmelerini önerdi. Eğer bir miktar da para verilirse, Engere Rum Köyü’ne giden Müslüman Türkler’in gelecekleri güvence altına alınacaktı.
Köylüler, Muhtar Ligori’ye inanarak Engere’ye gittiler.
Ertesi gününden itibaren de, Kocadere-i Bâlâ (Şenköy) ve Kocadere-i Zîr (Kocadere) köylerinde katliamlar başladı.
Rum çeteler, köyleri basarak soygun, gasp ve tecavüzlerde bulundular.
Bu çeteler, Kocadere-i Bâlâ ve Kocadere-i Zîr köyleri halkını Yalova’ya göndereceklerini söyleyerek, iki guruba ayırdılar.
Bir kısmını 6 yelkenliye bindirdiler. Kıyıdan biraz açıldıktan sonra da, ateş ederek ve bomba atarak bu yelkenlileri batırdılar ve böylece içindekileri öldürdüler.
Rum çeteler, 1921 yılı Paskalyasından üç gün önce, 29 Nisan 1921 günü, geri kalan köylüleri de, Kocadere-i Zîr köyünde Bekir Çavuş’un evine doldurdular. Evi gaza bulayarak yaktılar. Kapı ve pencerelerden kaçmak isteyenleri de ateş ederek katlettiler.
Olayın canlı tanıkları, yıllar sonra olayı anlatırken, 830 civarında Müslüman Türk’ün bu evde yakıldığını söylemelerine rağmen, Dahiliye Nezareti’nin tanık ifadelerinden yola çıkarak hazırladığı ve 25 Eylül 1921 tarihinde Hariciye Nezareti’ne gönderdiği raporda, bu miktar 500 kişi olarak belirlenmiş.
Yine bu raporda, 500 Müslüman’ı Kocadere’de Bekir Çavuş’un evine toplayarak yakan Rum çete liderleri Vasil ve Yani(diğer adı Mitro)’nin adamlarıyla birlikte 21 Eylül 1921’de yakalanarak İngiliz asayiş kuvvetlerine teslim edildiği, yazılı…
Yunanlılar’ın amacı: kadın, çoluk, çocuk, yaşlı- genç ayırmadan Türk’ü yok etmekti. Ama, sonunda kendileri denize döküldüler.
Onlardan geriye, sadece insanlık tarihinin en kanlı tabloları kaldı”
